Daslook, een bescheiden kruid met een verrassend krachtig karakter, prijkt in de bossen in grote delen van Europa. Deze plant, bekend als Allium ursinum, behoort tot de lookgewassen (Alliaceae-familie), waartoe ook knoflook, ui, bieslook en prei behoren. Kneus een blad en je ruikt het direct!
Hoewel daslook in het wild groeit, wordt het ook steeds vaker gekweekt en gebruikt vanwege zijn unieke smaak en diverse toepassingen in de keuken en de geneeskunde.
Daslook wordt in de volksmond ook “Berenlook” genoemd, naar de “ursinum” in de wetenschappelijke naam en met wortels in oude folklore en tradities. De naam "Berenlook" komt voort uit het idee dat beren zichzelf tegoed zouden doen aan daslook na hun winterslaap. Het verhaal gaat dat beren, die na de lange winterslaap ontwaken, als eerste naar daslook zouden zoeken om hun spijsvertering op gang te brengen en hun lichaam te reinigen na maanden van inactiviteit.
Beschrijving van de plant
Daslook staat bekend om zijn langwerpige, lancetvormige bladeren die uit een bolvormige knol groeien. De bladeren zijn heldergroen van kleur en hebben een kenmerkende geur die doet denken aan knoflook. Tijdens de bloeiperiode verschijnen er kleine witte bloemen die een subtiel aroma verspreiden in de omgeving. De plant groeit goed in vochtige, bosrijke gebieden en kan vaak worden gevonden langs beken, in loofbossen en onder struikgewas. Ook ik heb het vorig jaar in mijn tuin aangeplant. Ik heb dik 200 (sommige nog mini) bolletjes in de grond gestoken op een plaats waar de bladeren altijd samenwaaien en de bodem vochtiger is dan op andere plaatsen. Deze komen op dit moment (eind februari) piepen boven de laag composterende bladeren. Een weldaad voor mijn herboristenziel…
Inhoudsstoffen
Het is de unieke samenstelling van inhoudsstoffen die daslook zijn kenmerkende smaak en geur geeft, evenals zijn heilzame eigenschappen. Enkele van de belangrijkste inhoudsstoffen zijn:
1. Allicine. Welke verantwoordelijk is voor de kenmerkende geur en smaak van daslook. Deze stof heeft antimicrobiële eigenschappen die gunstig zijn voor de gezondheid.
2. Flavonoïden zijn plantenstoffen met antioxidanteffecten die ontstekingsremmend werken en bijdragen aan de algemene gezondheid.
3. Vitamines en mineralen. Daslook bevat verschillende vitaminen, waaronder vitamine C, en mineralen zoals ijzer en calcium, die belangrijk zijn voor een goede gezondheid.
De bladeren bevatten het hoogste niveau van inhoudsstoffen vlak voor de bloei van de plant. Nadien gaat de plant zijn energie steken in het vormen van de bloemen en zaden, waardoor de werkzame stoffen in de bladeren verminderen. Ook de smaak evolueert naar een wat minder intensieve looksmaak en wat meer bitterstoffen.
Heilzame toepassingen
In de traditionele geneeskunde wordt daslook al eeuwenlang gebruikt vanwege zijn diverse heilzame eigenschappen.
1. Daslook versterkt het immuunsysteem. De antimicrobiële en ontstekingsremmende eigenschappen van daslook kunnen helpen bij het versterken van het immuunsysteem en het bestrijden van infecties. Allicine werkt tegen bacteriën, virussen, schimmels en zelfs parasieten, waardoor je een gezond maag-darmkanaal bekomt.
2. Daslook werkt bloeddrukverlagend. Sommige onderzoeken suggereren dat daslook kan helpen bij het verlagen van de bloeddruk.
3. Daslook werkt cholesterolverlagend. Het regelmatig eten van daslook kan helpen bij het verlagen van het slechte cholesterolgehalte in het bloed, waardoor het risico op hart- en vaatziekten wordt verminderd.
Culinaire toepassingen
Naast zijn medicinale eigenschappen staat daslook ook bekend om zijn verrukkelijke smaak en wordt het veelvuldig gebruikt in de keuken. De volledige plant kan worden gebruikt, zowel knol, blad, bloem & zaden. Bloemen en zaden van de plant kan je dus wel verwerken, maar weet dat je dan de successie van de plant stopt. De zaden vormen namelijk nieuwe daslookbolletjes die jaar na jaar opnieuw blad geven. Oogst je de bloemen, dan kan die plant uiteraard geen zaden meer vormen om nieuwe planten te vormen. Oogst dus alleen knollen of bloemen op plaatsen waar er méér dan genoeg planten staan.
Enkele populaire culinaire toepassingen zijn:
1. Pesto. Daslook is het hoofdingrediënt in een heerlijke pesto, samen met pijnboompitten, parmezaanse kaas en olijfolie. Dit geeft een frisse draai aan de klassieke basilicumpesto.
2. Soepen en sauzen. De subtiele knoflooksmaak van daslook geeft een heerlijke twist aan soepen, sauzen en stoofschotels.
3. Salades. De jonge bladeren van daslook zijn perfect voor het op smaak brengen van salades. Ze voegen een verfrissende knoflooktoets toe aan elke groene salade.
Gebruik daslook zoveel mogelijk onverhit om de (hittegevoelige) vitamine C te kunnen meepikken. Gebruik je de daslook toch in een warm gerecht, voeg deze dan pas helemaal op het einde toe, zodat deze amper hitte krijgt.
Voorzorgsmaatregelen
Hoewel daslook tal van gezondheidsvoordelen biedt, zijn er enkele voorzorgsmaatregelen die in acht moeten worden genomen.
1. Allergische reacties. Mensen die gevoelig zijn voor uien, knoflook of andere Allium-planten, kunnen ook allergisch zijn voor daslook en moeten voorzichtig zijn bij het consumeren ervan.
2. Bloedverdunnende effecten. Vanwege het bloedverdunnende effect kan daslook de bloedstolling beïnvloeden. Mensen die antistollingsmedicatie gebruiken, moeten voorzichtig zijn en medisch advies inwinnen voordat ze daslook eten of als supplement gebruiken.
3. Moeders die borstvoeding geven, kunnen daslook beter niet eten. De smaak wordt namelijk doorgegeven aan de moedermelk, wat baby’tjes niet kunnen appreciëren.
Daarnaast lijkt het blad enigszins op dat van Lelietje-van-Dalen (Convallaria majalis; Meiklokjes), maar die plant is giftig! Pas dus op dat je zeker het juiste plantje plukt. Bij twijfel is er maar één juiste benadering: niet plukken!
Conclusie
Daslook, met zijn kenmerkende geur, smaak en heilzame eigenschappen, is een veelzijdige plant die zowel in de keuken als in de volksgeneeskunde wordt gewaardeerd. Van zijn vermogen om het immuunsysteem te versterken tot zijn heerlijke culinaire toepassingen, daslook blijft een waardevol kruid dat zijn plaats verdient in onze keuken. Met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen kunnen we optimaal profiteren van alles wat deze bescheiden plant te bieden heeft. Dit prachtige voorjaarsgroen luidt het begin van de lente in; het moment waarop we herleven na de winterrust en uitkijken naar warmere dagen & meer zon.
